Zebrano 10 podpisów
Do: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Prezesa Rady Ministrów Marszałka Sejmu Marszałka Senatu Posłów i Senatorów Rzeczypospolitej Polskiej
Uznanie praw Natury i środowiska naturalnego w Konstytucji
Wniosek o nowelizację Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w celu uznania Natury za podmiot praw
My, niżej podpisani obywatelki i obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, apelujemy do władz państwowych oraz parlamentu o wszczęcie procedury zmiany Konstytucji RP w celu uznania Natury — w tym ekosystemów, takich jak lasy, rzeki, jeziora, góry oraz wszystkie formy życia — za podmiot praw.
My, niżej podpisani obywatelki i obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, apelujemy do władz państwowych oraz parlamentu o wszczęcie procedury zmiany Konstytucji RP w celu uznania Natury — w tym ekosystemów, takich jak lasy, rzeki, jeziora, góry oraz wszystkie formy życia — za podmiot praw.
Uzasadnienie:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (art. 5 i art. 74) uznaje znaczenie ochrony środowiska oraz zasad zrównoważonego rozwoju. Jednak obecne przepisy mają charakter antropocentryczny — chronią środowisko głównie w kontekście korzyści dla człowieka. Nasz dobrostan możliwy jest jedynie w kontekście dobrostanu naszego ekosystemu.
Wobec pogłębiającego się kryzysu klimatycznego, degradacji środowiska i zaniku bioróżnorodności, ten model prawny okazuje się niewystarczający.
Uznając Naturę za podmiot praw, Polska dołączy do rosnącej liczby krajów i społeczności, które przyjęły podobne rozwiązania, m.in. Ekwador, Boliwia, Panama, a także Nowa Zelandia, Indie i Kolumbia. W wielu z tych krajów rzeki, lasy i inne ekosystemy otrzymały status osób prawnych, co pozwala na ich aktywną ochronę przed szkodami.
Proponowana poprawka konstytucyjna:
Proponujemy dodanie nowego artykułu do Rozdziału II Konstytucji RP (lub uzupełnienie art. 74) w następującym brzmieniu:
Artykuł 74a — Prawa Natury
Natura, w tym wszystkie formy życia, ekosystemy i procesy naturalne, posiada prawo do istnienia, rozwoju oraz regeneracji.
Rzeczpospolita Polska uznaje, szanuje i chroni prawa Natury, w tym prawo do wody, prawo do odtwarzania cykli ekologicznych, prawo do utrzymania równowagi biologicznej oraz prawo do naprawienia szkód środowiskowych.
Każda osoba fizyczna, społeczność lokalna lub instytucja publiczna ma prawo do występowania w obronie praw Natury na zasadach określonych przez ustawę.
Korzyści:
- Wzmocnienie polskiego prawa ochrony środowiska poprzez wprowadzenie prewencyjnego i systemowego podejścia.
- Umożliwienie obywatelom i społecznościom lokalnym aktywnej ochrony przyrody przed degradacją.
- Zgodność z międzynarodowymi trendami prawnymi w zakresie praw Natury i sprawiedliwości klimatycznej.
- Ochrona praw przyszłych pokoleń do życia w zdrowym, zrównoważonym środowisku.
Wierzymy, że uznanie praw Natury w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest koniecznym i odpowiedzialnym krokiem wobec wyzwań XXI wieku oraz wyrazem troski o wspólne dobro wszystkich mieszkańców naszej planety.
Zwracamy się z szacunkiem do władz ustawodawczych i wykonawczych o rozpoczęcie konsultacji publicznych oraz prac legislacyjnych nad wprowadzeniem do Konstytucji RP zapisów uznających Naturę za podmiot praw.
Dlaczego ta sprawa jest ważna?
Współczesne wyzwania ekologiczne — takie jak zmiany klimatyczne, masowe wymieranie gatunków, zanieczyszczenie rzek i powietrza, degradacja lasów — pokazują jedno: dotychczasowe prawo nie jest wystarczające, by skutecznie chronić przyrodę.
Obowiązujące przepisy traktują naturę jako zasób, który można wykorzystywać, a nie jako żywy system, który ma własną wartość i zasługuje na ochronę niezależnie od tego, czy jest przydatny człowiekowi.
Uznanie natury za podmiot praw oznacza prawdziwą zmianę perspektywy: że rzeki mają prawo płynąć, lasy mają prawo rosnąć i się regenerować a całe ekosystemy mają prawo istnieć i zachować równowagę.
Dzięki temu każdy obywatel, organizacja czy wspólnota lokalna mogłaby stanąć w obronie natury w sądzie — zanim dojdzie do jej zniszczenia.
Taka zmiana byłaby także aktem odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń. Bo to one będą ponosić skutki tego, jak dzisiaj traktujemy naszą planetę.