Skutki zmiany klimatu są coraz bardziej dotkliwe dla Polaków. Długotrwałe fale upałów, susze, huragany, nawałnice przestały już dziwić. Drogi, piwnice i działki zalane w wyniku powodzi błyskawicznych też już nikogo nie zaskakują. Niestety to dopiero początek! Jeśli nie zaczniemy działać już teraz, grozi nam wzrost średniej temperatury globalnej o 3°C – 4°C, który zachwieje podstawami naszej cywilizacji i będzie miał katastrofalne skutki: 1) liczba zgonów w samej Europie spowodowanych falami upałów może wzrosnąć aż pięćdziesięciokrotnie, z około 3 000 do ponad 150 000. Już teraz w Warszawie ekstremalne upały są przyczyną wzrostu śmiertelności mieszkańców aż o 17%, co oznacza pięć dodatkowych zgonów dziennie! 2) kilkukrotnie zwiększy się zachorowalność na zakaźne choroby wektorowe przenoszone m.in. przez owady, takie jak kleszcze czy komary. Liczba przypadków boreliozy w ciągu 10 lat wzrosła trzykrotnie, natomiast na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) ponad jedenastokrotnie od 1993 roku. 3) gwałtowne zjawiska pogodowe w latach 1981-2010 dotykały zaledwie 5% populacji naszego kontynentu. Pod koniec wieku klęski żywiołowe mogą dosięgnąć co najmniej 2/3 Europejczyków, zagrażając ich życiu i zdrowiu. 4) poziom mórz może się podnieść nawet o 90 cm do 2100 roku, co będzie groziło zalaniem terenów zamieszkałych przez połowę populacji świata. Zahamowanie wzrostu średniej temperatury globalnej do 1,5°C pozwoliłoby zapobiec około 153 milionom przedwczesnych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza na całym świecie do 2100 roku, czyli o około 40% w ciągu najbliższych 40 lat. Pod apelem podpisały się już organizacje członkowskie Koalicji Klimatycznej (http://www.koalicjaklimatyczna.org) oraz: HEAL Polska, Weronika Michalak, kierowniczka programu Czyste Powietrze Fundacja Piaskowy Smok, Maryla Orłowska, Prezes Katowickie Koło Partii Zielonych, Maciej Psych Smykowski, przewodniczący Towarzystwo na rzecz Ziemi, Robert Wawręty, wiceprezes Stowarzyszenie Ochrony Drzew "miastoDrzew”, Aleksandra Zienkiewicz, przewodnicząca Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła”, Małgorzata Świderek, prezeska zarządu Fundacja Otwarty Plan, Magdalena Klarenbach, członkini Zarządu Stowarzyszenie Społeczny Rzecznik Pieszych w Bydgoszczy, Paweł Górny, przewodniczący stowarzyszenia Instytut Działań Miejskich, Piotr Kempisty, członek Zarządu. Stowarzyszenie Ekologiczne "Eko-Przyjezierze" Józef Drzazgowski, Prezes Oddział PTTK Łódź / Polesie, Krzysztof Góra, Prezes Zarządu Kujawsko-Pomorskie Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych, Ewa Nowak-Hoppe, prezes Warszawski Alarm Smogowy, Agnieszka Drozd, Członek Zarządu Stowarzyszenie BoMiasto, Sebastian Pypłacz, wiceprezes Zarządu i Patryk Białas, prezes Zarządu Fundacja Nasza Ziemia, Sławomir Brzózek, Prezes Zarządu Fundacja Frank Bold, Bartosz Kwiatkowski, Dyrektor Koalicja Ratujmy Rzeki, Ewa Leś, Koordynatorka Instytut Spraw Obywatelskich INSPRO, Rafał Górski, prezes Zarządu Zielony Instytut, Dariusz Szwed, członek Zarządu Fundacja "Rozwój Tak - Odkrywki Nie", Tomasz Waśniewski, prezes Polski Klub Ekologiczny w Gliwicach, Ewa Hajduk, prezes Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu, Emilia Ślimko, członkini Zarządu Fundacja Sendzimira, Karolina Maliszewska, Prezeska Polski Klub Ekologiczny Zarząd Główny, Maria Staniszewska, prezes Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Marta Gontarska, członkini Zarządu Fundacja Akcja Demokracja, Weronika Paszewska, prezeska Zarządu

Tereny zagrożone przez plany wydobywcze to jeden z najcenniejszych przyrodniczo fragmentów Polski i Europy. Objęte są ochroną w prawie krajowym, europejskim oraz na mocy międzynarodowych konwencji podpisanych przez Polskę jako Park Narodowy, ostoje Natura 2000, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obiekt konwencji Ramsar. Obszar ten uznany został przez UNESCO za Międzynarodowy Rezerwat Biosfery. Występowanie setek rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt oraz podmokłych środowisk związane jest z delikatnymi stosunkami wodnymi. Budowa i eksploatacja kopalni oznaczałaby drastyczną ingerencję w zasoby wodne stanowiące podstawę zachowania przyrody Poleskiego Parku Narodowego. Uderzyłaby także w rolnictwo i turystykę regionu. Energetyka węglowa to przemysł schyłkowy, który – z uwagi na rosnącą rolę ochrony klimatu i dbałości o stan powietrza – nie ma przed sobą długich perspektyw. Nawet jeśli funkcjonowanie kopalni przyniosłoby na pewien czas pewien impuls ekonomiczny dla regionu, to środowiskowe i społeczne negatywne skutki byłyby bagażem, który obciąży następne pokolenia na okres znacznie dłuższy, niż trwać będzie wydobycie węgla. Wielu z tych skutków nie da się odwrócić. Projekt ten już dziś budzi ona niepokój polskich i międzynarodowych gremiów przyrodniczych. Forsowanie budowy kopalni doprowadzi nieuchronnie do ostrego konfliktu o międzynarodowej skali, analogicznego do sytuacji wokół doliny Rospudy czy Puszczy Białowieskiej. Taki skandal na pewno nie posłuży dobrze rozwojowi i promocji poleskich gmin.

Skargę o cofnięcie pozwolenia dla gazociągu Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi złożyła już w szwedzkim sądzie. Musi jednak wykazać, że jej działania przeciwko Nord Stream 2 mają poparcie mieszkańców Polski. Takie wymagania stawia przed organizacjami społecznymi szwedzkie prawo.

Człowiek ponosi ogromną odpowiedzialność za wywoływanie zmian klimatu. Nasz wspólny dom - Ziemia stoi na skraju katastrofy. Bez radykalnych zmian modeli polityki energetycznej niszczące zmiany klimatu mogą okazać się nieodwracalne. Pragnąc poradzić sobie z kryzysem klimatycznym, musimy zaprzestać spalania paliw kopalnych. Tym bardziej, że istnieją technologie, które przysporzą nam ogromnych korzyści ekologicznych, ekonomicznych, społecznych i zdrowotnych. Organizacja Szczytu Klimatycznego w Katowicach zobowiązuje do podjęcia jeszcze większego zaangażowania w proces klimatyczny. Dlatego domagamy się opracowania regionalnej polityki klimatyczno-energetycznej – opartej na oszczędzaniu energii, efektywności energetycznej i energii odnawialnej. Jedynie spójna, długoterminowa i odpowiedzialna strategia jest sposobem, aby mieszkańcy województwa śląskiego byli zdrowi i żyło im się lepiej. Tylko działając razem, możemy zakończyć erę paliw kopalnych i ochronić klimat, od którego wszyscy jesteśmy uzależnieni. Mamy prawo do czystej energii.

Apelujemy, aby nie dzielić Polek i Polaków na lepszych i gorszych oraz by wszystkie miasta Polski, które mają zanieczyszczone powietrze, w tym Częstochowę, objąć rządowym programem wsparcia. Smog nie zna granic, nie liczy mieszkańców, nie wybiera i dla wszystkich jest tak samo szkodliwy. Samorząd Województwa Śląskiego, jako jeden z pierwszych, przyjął uchwałę antysmogową w postaci prawa miejscowego, prowadzimy kampanię edukacyjną dla wszystkich mieszkańców w kwestii problemu smogu, co więcej, samorząd częstochowski wprowadził wiele projektów wspierających walkę ze smogiem, w tym dopłaty do wymiany przestarzałych pieców na bezpieczne i ekologiczne. Jako częstochowianie i samorządowcy aktywnie włączamy się w walkę o czyste powietrze. Według opublikowanego w ubiegłym roku raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej. Stężenie niebezpiecznych dla zdrowia substancji przekraczają wielokrotnie normy określone w polskim prawie. Jak przekonują specjaliści w sezonie grzewczym każdy z nas jest truty, często nie zdając sobie z tego sprawy. Według analiz, jakość powietrza jest tak fatalna, że można ją porównać do 1000 wypalanych papierosów rocznie przez każdego mieszkańca – obojętnie czy jest się dzieckiem czy osobą starszą. Utrzymujące się od roku przekroczenia norm jakości powietrza są bardzo niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ smog zawiera substancje toksyczne i rakotwórcze. Według danych Unii Europejskiej z powodu smogu umiera w Polsce ponad 44 tys. osób rocznie.

Już poprzedni rząd, ogłosił, że chce stanowczo walczyć ze smogiem poprzez 14 punktowy program działań. Niestety na deklaracjach się skończyło - w półtora roku zrealizowano tylko jeden z tych punktów. Gdy Pan został premierem, też obiecał w expose walkę o czyste powietrze. Powołano nawet pełnomocnika rządowego, jednak dopiero wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawił, że zajęto się problemem na poważnie. Przedstawiając kolejny program walki ze smogiem, podzielił Pan jednak miasta na te, które dostaną wsparcie rządowe i te, które zostaną z tego programu wykluczone. Niestety, Rybnik znalazł się poza programem, choć znajduje się w czołówce miast z zanieczyszczonym powietrzem w Polsce i w Europie. Rybnik to czwarte miasto w Europie pod względem zatrucia smogiem! Tymczasem rządowy program termomodernizacji STOP SMOG nie obejmuje naszego miasta. Ta decyzja jest dla nas niezrozumiała, nieracjonalna, dzieląca Polaków i Polki na lepszych i gorszych, a przez to bardzo krzywdząca sporą część społeczeństwa. Smog nie zna granic, nie wybiera i dla wszystkich jest tak samo szkodliwy, uciążliwy i utrudniający normalne życie. Apelujemy także o uwzględnienie innych śląskich miast w programie Smog Stop. Być może z Warszawy nie widać dobrze Śląska i śląskich problemów, ale to dlatego, że smog na Śląsku występuje średnio 100 dni w roku. To prawie 1/3 roku! Dusimy się, prosimy o pomoc i objęcie programem STOP SMOG Rybnika oraz innych miast województwa śląskiego!

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego przyjął uchwałę antysmogową w postaci prawa miejscowego zaraz po tym, jak zrobiła to Małopolska. Samorządowcy apelowali do rządu o podjęcie stosownych działań od momentu rozpoczęcia walki ze smogiem. Niestety, z zapowiedzianych przeszło rok temu 14 punktów do tej pory zrealizowano zaledwie jeden. Podobne rozczarowanie było naszym udziałem, gdy poznaliśmy rządowy program termomodernizacji, który ma objąć tylko 22 miasta ze wskazanych przez WHO 33. Smog nie zna ani granic, ani podziałów politycznych. Truje i zabija nas wszystkich. Tym bardziej dziwi, że w sprawie dotyczącej wszystkich Polaków, rząd dzieli społeczeństwo na ludzi lepszych i gorszych. Na tych, którym w walce ze smogiem trzeba pomóc jak najszybciej, i tych, którzy mogą na to jeszcze spokojnie poczekać. Zwraca uwagę fakt, że rządowy program termomodernizacji nie obejmuje miast Śląska i Zagłębia, podczas gdy województwo śląskie odnotowuje największe zanieczyszczenia powietrza w całym kraju. Wśród pominiętych miast są również Tychy. Radni Miasta Tychy Wojciech Czarnota Maciej Gramatyka Grzegorz Gwóźdź Barbara Konieczna Michał Kasperczyk Urszula Paździorek-Pawlik Lidia Gajdas Jerzy Chaberko Józef Twardzik Mariusz Mazur Krzysztof Woźniak Sławomir Sobociński

Światowa Organizacja Zdrowia zaliczyła 33 polskie miasta, w tym Katowice, do grona 50 najbardziej zanieczyszczonych na świecie. Katowiczanie, oddychając "wypalają" rocznie ponad 2500 papierosów. 600 mieszkańców i mieszkanek miasta umiera przedwcześnie z powodu smogu. W ubiegłym roku 37 razy zanotowano przekroczenia średniodobowych stężeń pyłów zawieszonych dopuszczalnych przez Światową Organizację Zdrowia. Tymczasem rządowy program termomodernizacji STOP SMOG nie obejmuje Katowic. Ta decyzja jest dla nas niezrozumiała, nieracjonalna, dzieląca Polaków i Polki na lepszych i gorszych, a przez to bardzo krzywdząca sporą część społeczeństwa. Smog nie zna granic, nie wybiera i dla wszystkich jest tak samo szkodliwy, uciążliwy i utrudniający normalne życie. Panie Premierze, jak dotąd mieszkańcy Katowic nie siedzieli z założonymi rękami. Dwa i pół roku temu rozpoczęliśmy kampanię obywatelską „Czyste Powietrze”. Powołaliśmy Katowicki Alarm Smogowy, czyli inicjatywę zrzeszającą obywateli zatroskanych złą jakością powietrza w Katowicach. Od dwóch lat uświadamiamy mieszkańców, uczymy dzieci, młodzież i dorosłych i aktywizujemy katowiczan do podejmowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście. Oczekujemy jednak takiego samego zaangażowania ze strony władz lokalnych i rządu. Problem zanieczyszczenia powietrza jest na tyle skomplikowany, że mieszkańcy nie rozwiążą go samodzielnie i oddolnie, bez wsparcia władz. Pominięcie Katowic w programie rządowym STOP SMOG, to decyzja niezrozumiała i krzywdząca dla mieszkańców. Apelujemy o jej zmianę !

Wszyscy korzystamy ze wspaniałego wynalazku, jakim jest energia elektryczna. Niestety jej produkcja, która opiera się głównie o spalanie paliw kopalnych np. węgla, wiąże się z emisją CO2 oraz zanieczyszczeń, prowadząc do skażenia środowiska i przyczynia się do efektu cieplarnianego. Koszt jej wytworzenia, z uwagi na wyczerpywanie się tych paliw, rośnie i przekłada się na stale wzrastającą cenę energii elektrycznej. Dlatego dużą nadzieją dla Świata, a także Polski jest rozwój technologii pozwalających produkować prąd elektryczny z Odnawialnych Źródeł Energii, jakim jest na przykład promieniowanie słoneczne. Coraz więcej mieszkańców decyduje się na instalację, głównie na dachach domów jednorodzinnych, małych instalacji fotowoltaicznych. Jednak dla wielu z nich koszt takiej instalacji przekracza możliwości finansowe, przez co nie mogą korzystać z dobrodziejstwa darmowej energii. Stąd apel: coroczny zwrot podatku w wysokości 10% wartości inwestycji przez okres 10 lat pozwoli cieszyć się darmową energią elektryczną również mniej zamożnym osobom, przyczyniając się jednocześnie do wymiernego zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń, przez co my wszyscy skorzystamy, ciesząc się czystszym powietrzem. Zachęcam do podpisania i udostępniania apelu!

Od kilku tygodni obserwujemy brutalną wojnę na Ukrainie rozpętaną przez Putina w imię jego imperialnych obsesji. Od początku wojny do połowy marca zginęło kilkanaście tysięcy żołnierzy po obu stronach, kilka tysięcy cywili, prawie 3 mln Ukraińców i Ukrainek szuka schronienia za granicą a straty materialne Ukrainy wycenia się na ponad 100 mld $. Demokratyczne kraje a w szczególności UE, USA, ale też neutralne dotychczas kraje tj. Szwajcaria czy Norwegia zareagowały bezprecedensowymi sankcjami na Rosję w postaci wyłączenia rosyjskich banków ze Swift, zamrożenia aktywów rosyjskiego banku centralnego, zakazów eksportu kluczowych elementów technologicznych do Rosji, zakazem lotów dla rosyjskich linii lotniczych oraz wielu innych. To jednak nie wystraszyło Putina od dalszej eskalacji wojny. Unia Europejska codziennie zasila kieszeń Putina kwotą ponad 650 mln euro za import ropy, gazu i węgla. To stanowi obecnie około 20% dochodów Rosji z eksportu i wprost finansuje działania wojenne na Ukrainie. Dotychczasowe sankcje doprowadziły do załamania kursu rubla, zawieszenia giełdy w Moskwie i niespotykanych braków na półkach w Rosji. Czas na położenie na stół najpotężniejszego instrumentu, jaki jest w rękach UE: całkowitego embarga na rosyjski węgiel, gaz i ropę. Unia Europejska powinna domagać się natychmiastowego wycofania się wojsk rosyjskich z terytorium Ukrainy i zaprzestania brutalnej agresji pod groźbą wprowadzenia embarga. Taki krok wprowadziło już USA oraz Wielka Brytania i o tym coraz więcej mówi się w Europie. Postulat ten popierają politycy (oficjalnie rząd Polski oraz Litwy), organizacje pozarządowe tj. Greenpeace i 350.org, naukowcy, ekonomiści, a także opinia publiczna, nawet w krajach, które są oficjalnie przeciwko embargu (ponad 55% Niemców popiera wprowadzenie embarga). Czy wprowadzenie embarga jest technicznie możliwe? Naukowcy i organizacje pozarządowe dowodzą, że tak. Najszybsze i najprostsze do zrealizowania jest zakaz importu węgla ze względu na rozwinięty rynek węgla na świecie. Rynek ropy naftowej również jest rozwinięty a zniesienie sankcji na Iran, zwiększenie wydobycia w USA oraz większy import z Arabii Saudyjskiej mogłoby zaspokoić potrzeby energetyczne UE w tym zakresie. Polska szczególnie jest uzależniona od rosyjskiej ropy, w tym celu muszą być prowadzone prace nad dostosowaniem polskich rafinerii do innych źródeł. Największym wyzwaniem jest embargo na rosyjski gaz ze względu na jego użycie w energetyce, przemyśle i ciepłownictwie oraz większych wyzwaniach w logistyce tego surowca. Jednak brukselski think tank Bruegel dowodzi, że jest to możliwe i że należy mieć na uwadze również scenariusz, w którym to Rosja odcina dostawy gazu w ramach szantażu. Uniezależnienie się od rosyjskiego gazu miałoby być możliwe dzięki zwiększonemu importowi gazu skroplonego, zawieszeniu zamknięć elektrowni atomowych w Niemczech, zwiększonemu wydobyciu w Morzu Północnym oraz Holandii, zwiększonemu spalania węgla w elektrowniach oraz polityce zmniejszania zużycia w gospodarstwach domowych. W średnim i dłuższym okresie Komisja Europejska przyjęła pakiet odejścia od rosyjskich surowców do 2030. Jednak potrzebujemy również działania krótkoterminowego. Mogłoby to się wiązać z wyższymi rachunkami za energię, niższym wzrostem gospodarczym lub przerwami w dostawie prądu. Rolą UE jak i państw narodowych jest dbanie o to, by jak najmniej odczuł to użytkownik końcowy. Po drugiej stronie równania mamy również koszty alternatywne: koszt moralny dalszego prowadzenia wojny, jak i ekonomiczne kryzysu humanitarnego, odbudowy gospodarki Ukrainy oraz dalszego zagrożenia militaryzmem Rosji, który ma negatywny wpływ na gospodarkę.